Od dziś (5 września) prowadzimy zapisy na wykłady 13. edycji Tarnowskich Piątków Chemicznych. Ta, ciesząca się bardzo dużą popularnością i uznaniem, impreza popularnonaukowa adresowana jest do uczniów liceów i techników oraz uczniów klas 7-8 szkół podstawowych. W spotkaniach mogą brać udział całe grupy pod opieką nauczycieli. Aby skorzystać z zaproszenia naukowców i dydaktyków Katedry Chemii Akademii Tarnowskiej, wystarczy skontaktować się z osobami prowadzącymi zapisy pod nr tel. 14 63 16 568. Zapisy prowadzone są do wyczerpania wolnych miejsca, ale nie później niż do środy poprzedzającej wybrany wykład.
Podczas TPCh nauczyciele akademiccy Katedry Chemii udowadniają, że chemia jest w nas i wokół nas. Chemia żywi, leczy, upiększa, ogrzewa, buduje – jest wszechobecna, wciąż odpowiada na nowe wyzwania i pokazuje nam nowe możliwości.
W roku szkolnym 2023/2024 zapraszamy uczniów do udziału w dwóch cyklach spotkań:
cykl pierwszy – adresowany szczególnie do uczniów klas maturalnych
cykl drugi – z wykładami skierowanymi do uczniów szkół podstawowych
oraz wykładami dla uczniów szkół ponadpodstawowych
Propozycje dla szkół ponadpodstawowych:
– Tarnowskie Piątki Chemiczne dla uczniów klas maturalnych w październiku i listopadzie 2023 r.:
- piątek 6 października 2023 r.
dr hab. Rafał Kurczab, prof. Uczelni „Surfaktanty, środki powierzchniowo czynne, a może tenzydy?”
Te trzy określenia są równoważne i odnoszą się do grupy substancji chemicznych, które mają zdolność gromadzenia się na powierzchni zetknięcia roztworu z fazą gazową (powietrze), ciekłą (np. olej) lub stałą (powierzchnia naczynia, tkaniny itp.). Obniża to napięcie powierzchniowe na granicy faz i dzięki temu substancja powierzchniowo czynna wykazuje właściwości emulgujące, myjące i piorące. Z czego wynika ta właściwość i jakie ma zastosowanie? Odpowiedź znajdziecie podczas wykładu.
- piątek 13 października 2023 r.
dr inż. Piotr Niemiec „O piorunach, żabach i skaczących mnichach”
Podczas wykładu omówimy genezę odkrycia elektryczności i prądu stałego. Zdefiniujemy pojęcia ładunku, prądu stałego i jego chemiczne wykorzystania na przykładzie procesów elektrolizy oraz szeroko rozumianych ogniw elektrochemicznych. Pokażemy również przykłady wykorzystania elektrochemii przez współczesny przemysł (np. samochodowy czy zbrojeniowy).
- piątek 20 października 2023 r.
dr Małgorzata Martowicz, prof. Uczelni „Ile chemii jest w kosmetykach?”
Stosujemy średnio 7 różnych produktów kosmetycznych dziennie. Kosmetyki te zawierają substancje chemiczne, zarówno pochodzenia naturalnego jak i syntetyczne. Receptury kosmetyków tworzone są tak, aby spełniały oczekiwania konsumentów oraz szereg rygorystycznych wymagań w zakresie bezpieczeństwa, właściwości aplikacyjnych i skuteczności działania. Czy zatem kosmetyki naturalne są bardziej bezpieczne niż kosmetyki konwencjonalne?
- piątek 10 listopada 2023 r.
mgr Iwona Karoń „Kilka słów o estrach”
Estry stanowią najliczniejszą grupę związków chemicznych w przyrodzie, a ponieważ są źródłem przyjemnych, owocowo-kwiatowych aromatów zazwyczaj kojarzymy je z perfumami, kosmetykami czy esencjami zapachowymi. Ale czy rzeczywiście estry mają tak wąską gamę zastosowań? Zróżnicowane właściwości fizykochemiczne estrów sprawiają, że znajdują zastosowanie w przemyśle lotniczym, rakietach oraz profesjonalnym motosporcie. Czym jeszcze mogą nas zaskoczyć?
- piątek 17 listopada 2023 r.
dr hab. Rafał Kurczab, prof. Uczelni „Kiedy mydło nie myje?”
Głównym składnikiem mydła, proszku do prania czy szamponu są surfaktanty. To związki chemiczne, które odgrywają główną rolę w procesie usuwania brudu. Jeśli stężenie surfaktantów w roztworze wzrośnie powyżej pewnej wartości (zwanej CMC) to powstają asocjaty cząsteczek surfaktantów zwane micelami. O micelach, CMC i mechanizmie usuwania brudu będziecie mogli posłuchać podczas wykładu.
- piątek 24 listopada 2023 r.
dr inż. Piotr Niemiec „Kwantowy świat – dlaczego wierzysz w to co widzisz?”
Na wykładzie omówimy temat dwóch komplementarnych sposobów postrzegania świata: klasycznego i kwantowego: podobieństwa, różnice oraz ograniczenia, z jakimi na co dzień zmagają się chemicy teoretycy. Odpowiemy na pytania, jak bardzo można zaufać nawet najbardziej złożonym eksperymentom i czy rzeczywiście wszystko można zobaczyć. Przekonamy się, czy świat może być jeszcze szybszy niż jest obecnie.
Matura z chemii to bardzo duże wyzwanie… a skąd można czerpać zadania, które warto rozwiązać, przygotowując się do tego egzaminu?
Zachęcamy do skorzystania z zasobów Katedry Chemii Akademii Tarnowskiej! 😊
Zawsze sprawdza się spokojna, systematyczna nauka i dlatego uczniów klas maturalnych zapraszamy do częstego odwiedzania strony Wydziału Matematyczno-Przyrodniczego.
– Tarnowskie Piątki Chemiczne dla uczniów klas 1-3 liceów i 1-4 techników w marcu i kwietniu 2024 r.:
- piątek 22 marca 2024 r.
dr inż. Piotr Niemiec, „Co nas nie zabije, to nas wzmocni – wiem co jem”
Na wykładzie poznamy rodzinę składników żywności, jej chemizm a także wpływ na zdrowie człowieka. Postaramy się odpowiedzieć na pytanie, czy w kontekście spożywanych produktów prawdziwe jest powiedzenie „Co nas nie zabije, to nas wzmocni”? A może raczej powinno brzmieć: „Może nas nie zabije, ale również nas nie wzmocni?”.
- piątek 12 kwietnia 2024 r.
mgr Iwona Karoń, „Poznajcie nitryle”
Ludzie byli i są narażani na działanie szkodliwych substancji. Czasami dzieje się to przypadkiem i nieświadomie, a czasami celowo, aby zabić pojedynczą osobę lub nawet dużą grupę ludzi. Skoro rozpoznamy jakiś związek jako truciznę, to dlaczego go nie likwidujemy i nie zabraniamy jego dalszej produkcji? Substancje groźne i niebezpieczne mogą być również pożyteczne i znaleźć praktyczne zastosowanie zarówno w przemyśle, jak i codziennym życiu. Czy cyjanowodór i jego związki mogą być pożyteczne?
- piątek 26 kwietnia 2024 r.
dr hab. Rafał Kurczab, prof. Uczelni „Dlaczego w ciepłe, letnie dni ryby łapią powietrze znad lustra wody?”
Ryby do życia potrzebują tlenu, podobnie jak inne organizmy żywe. Pobierają ten cenny pierwiastek z wody, a raczej „filtrują” wodę z rozpuszczonego w niej tlenu. Dlaczego w zimie ryby mogą przeżyć na dnie bez dostępu do powietrza, ale w lecie już nie? Odpowiedzialna jest za to rozpuszczalność tlenu w wodzie. O rozpuszczalności różnych substancji w wodzie (gazowych i stałych), przyczynach i skutkach opowiemy na wykładzie, przywołując kilka ciekawych, z życia wziętych, przykładów.
Propozycje dla szkół podstawowych:
– Tarnowskie Piątki Chemiczne dla uczniów klas 7 -8 szkół podstawowych:
- piątek 8 marca 2024 r.
dr Agata Lada, „Królowa Róż”
Jakie cenne właściwości ma róża, którą uznano za królową róż? Gdzie ma swoje królestwo? Jakie związki chemiczne odpowiadają za wyjątkowe właściwości róży? Podczas wykładu omówimy dawne i współczesne metody pozyskiwania olejku różanego. Będziecie mogli posłuchać o tym, kto pierwszy pozyskał olejek różany, kiedy powstała pierwsza nowoczesna fabryka produkcji olejku różanego i co sprawia, że to najdroższy olejek świata.
- piątek 5 kwietnia 2024 r.
dr Agata Lada, „Podwodny skarb.”
Wykorzystywane od najdawniejszych czasów przez człowieka glony stanowią bogate źródło substancji leczniczych, odżywczych i kosmetycznych. Podczas wykładu odkryjemy niezwykłe właściwości, jakie skrywają w sobie algi. Wyjaśnimy, czym jest laminaryna, karagen czy galaktany. Objaśnimy co wspólnego z komórkami macierzystymi ma kwas algininowy. Powiemy, jak cenną substancję zawiera w sobie słodkowodna alga – Heamatococcus pluviallis i jak można pozyskać cenne składniki z glonów.
- piątek 19 kwietnia 2024 r.
dr Małgorzata Martowicz, prof. Uczelni, „Czy świat bez polimerów może istnieć?”
Od początku istnienia życia na Ziemi naturalne polimery były niezbędne, aby to życie mogło istnieć. Tak jest do dziś – naturalne polimery budują nasz organizm. Ale człowiek poszukuje coraz to nowych materiałów i przezwycięża ograniczenia, jakie stwarzają materiały dane przez naturę. Podobnie jak w przeszłości następowały po sobie epoka kamienia, brązu i żelaza, tak od początku XX w. trwa niezmiennie epoka tworzyw sztucznych bazujących na polimerach.
ZAPRASZAMY !