Tak wspaniałe jubileusze nie zdarzają się często. W czwartek, 24 stycznia 2019 r. w PWSZ w Tarnowie odbędą się uroczyste obchody 60-lecia pracy naukowej i dydaktycznej wybitnego językoznawcy, prof. dr. hab. Aleksandra Wilkonia. Ich głównym elementem będzie konferencja naukowa z niezwykle ciekawymi referatami naukowymi. Przyjazd do Tarnowa zapowiedzieli przedstawiciele wielu polskich ośrodków akademickich, współpracownicy, studenci oraz rodzina dostojnego Jubilata.

Nakreślenie wizerunku Profesora nie jest rzeczą prostą. „Jest postacią wielowymiarową, barwną i malowniczą, zaś w pracach naukowych jest niesłychanie konsekwentnym i krytycznym badaczem, często nieustępliwym i nieuznającym kompromisu, jeśli jest pewien swoich racji” – piszą dr Krystyna Choińska i dr hab. Małgorzata Pachowicz, prof. PWSZ we wstępie do jubileuszowego wydawnictwa zawierającego wybór prac Profesora.

Publikacja „Język nam dano jako dar nieba. Wybór pism Profesora Aleksandra Wilkonia przygotowany z okazji jubileuszu 60-lecia pracy naukowo-dydaktycznej Profesora”, (red. Krystyna Choińska, Małgorzata Pachowicz, Tarnów 2018), zawiera teksty najbardziej znaczące, wpisujące się w kilka kręgów tematycznych. Dotyczą one m.in. współczesności, historii języka, teorii i praktyki interpretacyjnej obejmującej wszechstronne, niezrównane analizy tekstów. – Teksty Jubilata są różnorodne, dlatego decyzja o ich wyborze była bardzo trudna – przekonują redaktorki zbioru.

W życiu Profesora – językoznawcy, filologa, naukowca i artysty – wyróżnić można cztery etapy: pierwszy – krakowski, zakończony habilitacją na Uniwersytecie Jagiellońskim, drugi – śląski, charakteryzujący się pracą nad budowaniem zrębów językoznawstwa na Uniwersytecie Śląskim, trzeci – francusko-włoski, na uniwersytetach w Nancy, Paryżu i Neapolu i ostatni – tarnowski.

Jak podkreślają Krystyna Choińska i Małgorzata Pachowicz „cechą charakterystyczną biografii Profesora jest właśnie wielość pełnionych przez niego ról”.

Aleksander Wilkoń urodził się 23 marca 1935 roku w Wieliczce w rodzinie kolejarskiej. Mimo trudnych, wojennych i powojennych warunków Karolina i Piotr Wilkoniowie zapewnili sześciorgu swoim dzieciom możliwość zdobycia wyższego wykształcenia: Józef jest światowej sławy artystą, historykiem sztuki, rzeźbiarzem oraz ilustratorem książek dla dzieci, Stanisław był doktorem nauk medycznych, dyrektorem szpitala w Nowej Hucie, Jadwiga była profesorem botaniki, Maria – inżynierem-chemikiem, a Ludmiła – ekonomistką, dyrektorem banku w Krakowie.

Warto podkreślić związki Piotr Wilkonia z Tarnowem. Otóż, ojciec Profesora był członkiem Delegatury Rządu Londyńskiego na okręg tarnowski i współtwórcą lokalnego ruchu oporu w okresie II wojny światowej. To jednak nie koniec. Przyrodnim bratem babci Profesora był Jan Szczepanik – związany z Tarnowem przez większość życia, genialny wynalazca, zwany „polskim Edisonem”.

W obliczu tych faktów niezwykłe dokonania Aleksandra Wilkonia nie dziwią, jeśli uświadomimy sobie, że pochodzi z rodziny, której członkowie zostali tak hojnie obdarzeni talentami.

Tytuł magistra Aleksander Wilkoń otrzymał na UJ w 1957 roku. Ukończone z wyróżnieniem studia zwieńczyła praca magisterska napisana pod kierunkiem prof. Witolda Taszyckiego, której recenzentem był prof. Zenon Klemensiewicz.

Dwa lata później Jubilat rozpoczął pracę na najstarszym polskim Uniwersytecie. W jego murach spędził trzydzieści lat (habilitacja w 1976 r.). Co ciekawe, prof. Wilkoń planuje napisanie książki o Uniwersytecie Jagiellońskim w anegdocie. Zważywszy na fakt, że jego Mistrzami (jak sam podkreśla) były takie wielkie osobistości, jak: prof. Taszycki, prof. Klemensiewicz, prof. Kuryłowicz, prof. Heinz, czy prof. Wyka – wspomniana książka wzbudzi z pewnością olbrzymie zainteresowanie.

Już w 1969 roku rozpoczęła się zagraniczna „przygoda” Profesora. Aleksander Wilkoń pracował na Uniwersytecie w Nancy, na paryskiej Sorbonie, w Neapolu, gdzie przez czternaście lat kierował Katedrą Filologii Słowiańskiej (Universita degli Studi di Napoli L`Orientale).

W 2007 roku, ówczesna Dyrektor Instytutu Humanistycznego PWSZ w Tarnowie, dr. hab. Zofia Cygal-Krupa, prof. PWSZ zaprosiła Aleksandra Wilkonia do współpracy z tarnowską uczelnią. W ciągu minionych niemal dwunastu lat, Profesor prowadził tu m.in.: seminaria dyplomowe, wykłady i ćwiczenia z teorii kultury, komunikacji językowej, wiedzy o historii języka polskiego.

Wydana z okazji jubileuszu Profesora książka, zawierająca wybór części jego prac pokazuje, jak rozległe są Jego naukowe zainteresowania. „Mają charakter interdyscyplinarny, pograniczny, ze szczególnym naciskiem na ujęcia językoznawcze i obejmują: stylistykę, lingwistykę tekstu, socjolingwistykę, gramatykę porównawczą języków słowiańskich i historię języka polskiego” – czytamy we wstępie do publikacji. Niezwykłą pracowitość Profesora widać także w bibliografii Jego prac, która obejmuje 394 pozycje! (Indeks Hirscha w Publish or Perish wynosi 10, przy łącznej liczbie 597 cytowań).

Prof. dr hab. Bożena Witosz napisała, że badaczowi temu nauka polska zawdzięcza monumentalne opracowania zawierające rozważania nad wielkimi kategoriami porządkującymi, odmianami języka, wyznacznikami stylu, opisem stylizacji językowej, kategoriami gatunku, tekstu i jego spójności, w kontakcie z tekstem literatury.

Z pracą naukową Profesor łączy nierozerwalnie działalność dydaktyczną. Wypromował trzynastu doktorów (pięciu we Włoszech) oraz ponad czterystu magistrów. Do grona Jego uczniów należą tak znakomite postacie, jak m.in.: dr Jan Godyń, dr Olimpia Gogolin, prof. Jan Grzenia, prof. ewa Jędrzejko, prof. Małgorzata Kita, prof. Bernadeta Niesporek-Szamburska, prof. Danuta Ostaszewska, dr Romualda Piętkowa, prof. Elżbieta Rudnicka-Fira, prof. Aldona Skudrzykowa, prof. Ewa Sławkowa, prof. Jolanta Tambor, prof. Jacek Warchala, prof. Bożena Witosz, czy prof. Piotr Żmigrodzki.

Lista niezwykłych talentów Jubilata nie byłaby pełna bez wspomnienia o twórczości poetyckiej i malarskiej. Tę ostatnią – jak sam mówi – uprawiam od dzieciństwa. Akwarela jest moją ulubioną techniką. Oczywiście jestem amatorem w przeciwieństwie do mojego brata, który zyskał sławę.

Najbliższych współpracowników, rodziny, studentów oraz przedstawicieli polskiego środowiska akademickiego nie zabraknie z pewnością w Tarnowie 24 stycznia 2019 r. Na ten dzień zaplanowano bowiem jubileusz Profesora. Będzie to wspaniała okazja, by nestorowi polskiego językoznawstwa podziękować za sześćdziesiąt lat pracy naukowej i dydaktycznej.

Program konferencji Językoznawstwo, stylistyka, kultura zorganizowanej z okazji jubileuszu 60-lecia pracy naukowo-dydaktycznej prof. dr. hab. Aleksandra Wilkonia 24 stycznia 2019 r. godz. 11.00, sala A120

Część I – jubileuszowa

  • Prof. UJ i PWSZ, dr hab. Zofia Cygal-Krupa (UJ i PWSZ), Laudacja na cześć Profesora Aleksandra Wilkonia

  • Prof. Umberto Cinque (Università degli Studi di Napoli „L’Orientale”), Laudatio (nagranie)

  • Prof. dr hab. Jadwiga Kowalikowa (UJ i PWSZ), Wilkoniologia stosowana w świetle imiennictwa i aleksandroznawstwa

  • Wystąpienie prof. dr. hab. Aleksandra Wilkonia

Część II – naukowa

  • Prof. dr hab. Ryszard Koziołek (UŚ), Groźne słowo „czerń”

  • Prof. dr hab. Bożena Witosz (UŚ), Profesor Aleksander Wilkoń dla polskiej stylistyki

  • Prof. dr hab. Bogusław Dunaj (UJ i PWSZ), Dzieje polszczyzny po odzyskaniu niepodległości

  • Prof. dr hab. Kazimierz Ożóg (URz), Łączenie różnych dziedzin humanistycznych w twórczości Aleksandra Wilkonia

  • Prof. dr hab. Stanisław Koziara (AP Kraków), Profesora Aleksandra Wilkonia rozumienie tradycji w języku

« »